ارتباط برخی از خصوصیات درختی، توده جنگلی و فیزیوگرافی با میزان خشکیدگی بلوط ایرانی

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسیارشد جنگلشناسی، گروه جنگلداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران،

2 استادیار گروه جنگلداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران،

3 دانشجوی دکتری جنگلشناسی، گروه جنگلداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران

چکیده

سابقه و هدف: در چند سال اخیر زاگرس به‌عنوان بزرگ‌ترین اکوسیستم جنگلی کشور درگیر پدیده زوال شده است. زوال بلوط می‌تواند به‌طور هم‌زمان در مناطق جغرافیایی مختلف توسط عوامل تنش کاملاً متفاوت یا یکسان رخ ‌دهد و منجر به مرگ درختان بلوط شود. مرگ‌ومیر درختی با کاهش تراکم توده، تغییر فراوانی گونه‎های درختی، کاهش انبوهی تاج پوشش و تغییر در ساختار جنگل‌ها موجب کاهش کمی و کیفی توده‌های جنگلی شده و بر عملکرد اکوسیستم‌های آن‌ها تأثیر منفی می‌گذارد. لذا این بررسی با هدف تعیین ارتباط برخی از خصوصیات درختی، توده جنگلی و عوامل فیزیوگرافی با میزان خشکیدگی صورت پذیرفت.
مواد و روشها: در منطقه مله‌شبانان در استان لرستان ابتدا در سطح50 هکتار از جنگل‌های منطقه با استفاده از یک شبکه منظم تصادفی با ابعاد 100*100متر، 42 قطعه‌نمونه دایره‌ای شکل به مساحت 15 آر پیاده شد. در هر قطعه‌نمونه از بین مشخصه‎های ساختاریتوده، قطر برابرسینه درختان، سطح و تراکم تاج (باز، متوسط، بسته) درختان و جست‎گروه‎ها، ارتفاع درخت، تعداد جست‎ها در هر جست گروه، فرم رویشی، موقعیت گونه و درصد خشکیدگی (سالم، ضعیف، متوسط، شدید) با استفاده از کلاسه‌بندی خشکیدگی در چهار کلاس خشکیدگی تاجی (سالم: کمتر از 5 درصد خشکیدگی تاجی، ضعیف: 33-5 درصد خشکیدگی تاجی، متوسط: 66-34 خشکیدگی تاجی، شدید: بیش از 66 درصد خشکیدگی تاجی) در نظر گرفته‌شده وضعیت سلامت هر درخت بر اساس آن تعیین و یادداشت شد. لایه‌های شیب در دو طبقه جهت جغرافیایی در 5 طبقه و ارتفاع از سطح دریا نیز در دوطبقه تهیه شد.

یافتهها : نتایج نشان داد که میزان خشکیدگی با فرم درختی، ارتفاع درخت و تراکم توده دارای ارتباط معنی‎دار و با قطر برابرسینه، تعداد جست و سطح تاج ارتباط معنی‌دار نداشت. پایه‌های با تجمع گروهی دارای میزان خشکیدگی بیشتری نسبت به پایه‌های انفرادی بودند. همچنین درختان تاج باز میزان خشکیدگی شدیدتری داشتند. میزان خشکیدگی درختان در دو طبقه شیب‌ تفاوتی نداشت. درصورتی که در جهت جنوبی و ارتفاع بالاتر میزان خشکیدگی شدیدتر بود.

نتیجهگیری: بیشترین فراوانی خشکیدگی متعلق به طبقه 4 و طبقه 1 است درصورتی‌که روند کنونی ادامه پیدا کند با وقوع خشک‌سالی مکرر درختان از طبقات پایین‌تر خشکیدگی به طبقات بالاتر انتقال پیدا می‌کنند و با چنین وضعیتی امکان بازسازی و برگشت جنگل به حالت طبیعی را غیرممکن می‌کند؛ اما درصورتی‌که عوامل تشدیدکننده زوال مدیریت شوند و دخالت‌های انسانی در طبیعت کنترل شوند، می‌توان وضعیت کنونی را ثابت نگه داشت یا حتی با توجه به شواهدی که از جست دهی درختان خشکیده در منطقه موردمطالعه وجود دارد، به بازگشت و احیای جنگل امیدوار بود

نتیجهگیری: بیشترین فراوانی خشکیدگی متعلق به طبقه 4 و طبقه 1 است درصورتی‌که روند کنونی ادامه پیدا کند با وقوع خشک‌سالی مکرر درختان از طبقات پایین‌تر خشکیدگی به طبقات بالاتر انتقال پیدا می‌کنند و با چنین وضعیتی امکان بازسازی و برگشت جنگل به حالت طبیعی را غیرممکن می‌کند؛ اما درصورتی‌که عوامل تشدیدکننده زوال مدیریت شوند و دخالت‌های انسانی در طبیعت کنترل شوند، می‌توان وضعیت کنونی را ثابت نگه داشت یا حتی با توجه به شواهدی که از جست دهی درختان خشکیده در منطقه موردمطالعه وجود دارد، به بازگشت و احیای جنگل امیدوار بود

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The relationship of some tree characteristics, forest stands and physiographic factors with the rate of dieback

نویسندگان [English]

  • Hadis Dezfoli 1
  • Ziaedin Badehian 2
  • Hamed Naghavi 2
  • Shahram Karami 3
1 lorestan
2 Department of forestry, faculty of agriculture and natural resources, Lorestan University
3 lorestan
چکیده [English]

Background and objectives: In recent years, Zagros, as the largest forest ecosystem in the country, have been affected by the phenomenon of oak decline. Oak decline can occur simultaneously in different geographic regions by completely different or identical stressors and leading to the death of oak trees. Tree mortality has a negative effect on the ecosystem performance by decreasing the density of the stand, changing the abundance of tree species, reducing the canopy cover and changing the structure of the forests. Therefore, this study was carried out with the aim of determining the relationship between some tree characteristics, forest stand and physiographic factors with the rate of dieback.
Materials and methods: In 50 hectare of this forest by a random systematic grid (100*100) 42 circular sample plot with 15 (R) area was s elected. The layers of slope in two categories, aspect, and altitude in two categories were prepared. In each sample plot the structural characteristics of stand such as; diameter at breast height, Crown area, Crown density (open, medium, closed), tree height, number of sprouts, trees origin, tree position, and dieback rate (Using four classes of crown dieback (healthy: less than 5%, poor crown dieback: 33- 5%, average crown dieback: 66-34%, severe crown dieback: more than 66%), were measured and recorded.
Results: The results showed that the relationship between dieback rate with trees origin, tree height, and stand density was significant. However, there was no significant relationship between dieback rate and the diameter at breast height (DBH), the number of sprouts and Crown area (canopy). The trees located on aggregation group had the higher rate of dieback than individual trees. The relationship between physiographic factors with dieback rate showed that there was no significant relationship between slope and dieback. The rate of dieback in South aspect and in higher elevations were higher than other classes.
Conclusion: Most of the diebacks belong to the 4th and 1st classes. If the current trend along with frequent droughts continues, the trees are transported from lower classes to higher classes. In such a situation it is impossible to restore the forest to the natural state, but if escalating factors are managed and human intervention is controlled in nature, the current situation can be kept constant, or even given the evidence of the presence of sprout shoots, it was hoping to return and restore the forest.Conclusion: Most of the diebacks belong to the 4th and 1st classes. If the current trend along with frequent droughts continues, the trees are transported from lower classes to higher classes. In such a situation it is impossible to restore the forest to the natural state, but if escalating factors are managed and human intervention is controlled in nature, the current situation can be kept constant, or even given the evidence of the presence of sprout shoots, it was hoping to return and restore the forest.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Crown density
  • life form
  • Oak decline
  • Species situation
  • sprout-clumps

مراجع

1.Brouwers, N., Matusick, G., Ruthrof, K., Lyons, T., and Hardy, G. 2013. Landscape- scale assessment of tree crown dieback following extreme drought and heat in a Mediterranean eucalypt forest ecosystem. Landscape Ecology. 28: 1. 69-80.
2.Eckhardt, L.G., Weber, A.M., Menard, R.D., Jones, J.P., and Hess, N.J. 2007. Insect-fungal complex associated with loblolly pine decline in central Alabama. Forest Science. 53: 1. 84-92.
3.Fan, Z., Kabrick, J.M., Spetich, M.A., Shifley, S.R., and Jensen, R.G. 2008. Oak mortality associated with crown dieback and oak borer attack in the Ozark Highland. Forest Ecology and Management. 255: 7. 2297-2305.
4.Hosseini, A., Hosseini, S.M., Rahmani, A., and Azadfar, D. 2012. Effect oftree mortality on structure of Brants oak (Quercus brantii) forests of Ilam Province of Iran. Iranian J. of Forest and Poplar Research. 20: 4. 565-577. (In Persian)
5.Hosseini, A., Hosseini, S.M., Rahmani, A., and Azadfar, D. 2014. Comparison between two oak stands (healthy and affected by oak decline) in respect to characteristics of competitive environments at Ilam province, Iranian J. of Forest
and Poplar Research. 21: 4. 606-616.(In Persian)
6.Hosseini, A. 2014. Effects of some of Persian oak tree and stand characteristics on crown dieback rate in oak forests of medium Zagros. J. of Zagros Forests Researches. 1: 1. 37-50. (In Persian)
7.Hosseinzadeh, J., Aazami, A., and Mohammadpour, M. 2015. Influenceof topography on Brants oak declinein Maleh-Siah forest, Ilam proviance. Iranian J. of Forest and Poplar Research. 23: 1. 190-197. (In Persian)
8.Hosseinzadeh, J., and Najafifar, A. 2016. Study of association between diameter and height of trees and decline distribution in oak forest stands of Ilam province. Gorgan, J. of Wood and Forest Science and Technology. 23: 2. 75-87.
(In Persian)
 9.Hosseinzadeh, J., and Pourhashemi, M. 2015. An investigation on the relationship between crown indices and the severity of oak forests decline in Ilam. Iranian J. of Forest. 7: 1. 57-66. (In Persian)
10.Kabrick, J.M., Dey, D.C., Jensen,R.G., and Wallendorf, M. 2008. Therole of environmental factors in oak decline and mortality in the Ozark Highlands. Forest Ecology and Management. 255: 5. 1409-1417.‏
11.Mahdavi, A., Mirzaei Zadeh, V., Niknezhad, M., and Karami, O. 2015. Assessment and prediction of oak trees decline using logistic regression model (Case study: Bioreh forests, Malekshahi- Ilam). Iranian J. of Forest and Range Protection Research. 1: 13. 20-33.(In Persian)
12.Mahdavi, A., Mirzaei, J., and Karami, O. 2015. The status of dead standing trees in Zagros forest (Case study: Bioreh forests in Ilam Province). J. of Forest Sustainable Development. 1: 4. 329-340. (In Persian)
13.Martinez, J., Vanderklein, D., and Mencuccini, M. 2007. Tree height and age-related decline in growth in Scots pine (Pinus sylvestris L.). Oecologia. 150: 4. 529-544.
14.Modaberi, A., Soosani, J., and Khosravi, Sh. 2015. Effect of the decline on changes in the statistical distribution of height breast diameter in the central Zagros forests (Case study: Lorestan-Ilam). J. of Zagros Forests Researches. 2: 1. 105-117. (In Persian)
15.Ruiz-Benito, P., Lines, E.R., Gómez-Aparicio, L., Zavala, M.A., and Coomes, D.A. 2013. Patterns and drivers of tree mortality in Iberian forests: climatic effects are modified by competition. PloS one. 8: 2. 543-568.
16.Schomaker, M.E., Zarnoch S.J., Bechtold, W.A., Latelle, D.J., Burkman W.G., and Cox, S.M. 2007. Crown-condition classification: a guide todata collection and analysis, Southern Research Station, Asheville, United States, 78p.
 17.Scott, P.M., Shearer, B.L., Barber, P.A., and Hardy, G.S.J. 2013. Relationships between the crown health, fine root and ectomycorrhizae density of declining Eucalyptus gomphocephala. Australasian Plant Pathology. 42: 2. 121-131.
18.Sohrabi, S.R. 2015. Studying the ecosystem of Lorestan forests, Agriculture and natural resources research centre. Lorestan. (In Persian)
19.Starkey, D.A., and Oak, S.W. 1989. Site factors and stand conditions associated with oak decline in southern upland hardwood forests. P 95-102, In: Rink, G., and Budelsky, C.A. (eds), Proc of the 7th central hardwood forest conf. Gen Tech Rep NC-132. USDA, Forest Service, North Central for Exp Station, St. Paul, MN, USA.
20.Voelker, S.L., Muzika, R.M., and Guyette, R.P. 2008. Individual tree and stand level influences on the growth, vigor, and decline of red oaks in the Ozarks. Forest Science. 54: 1. 8-20.
21.Zarinibahador, M., Nabiollahi, K., and Norouzi, M. 2015. Influence of different slope aspects on some soil properties and forest soils evolution (Case study: Rostam abad region, Guilan province). J. of Water and Soil. 29: 3. 648-662.
(In Persian)
پژوهش‌های علوم و فناوری چوب و جنگل
دوره 26، شماره 3
آذر 1398
صفحه 69-82

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار