تولید دانهال‌های سرخدار (Taxus baccata L.) از طریق کشت درون شیشه‌ای و نجات جنین

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی، دانشگاه گنبد کاووس

2 عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

3 عضو هیات علمی دانشگاه گنبد کاووس

4 عضو هیات علمی پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی تهران

چکیده

سابقه و هدف: سرخدار یکی از معدود گونه‌های سوزنی‌برگ بومی ایران است که از آستارا تا علی‌آباد کتول پراکنش دارد. این گونه از نظر حفظ ذخایر ژنتیکی، مصارف دارویی (درمان سرطان‌های ریه، مثانه، سینه، رحم و بیماری ایدز) و غیره دارای ارزش بسیار می‌باشد که در حال حاظر به دلیل داشتن بذوری با دوره خفتگی طولانی، رشد بطئی، بهره‌برداری غیرمجاز و سایر عوامل مخرب در معرض خطر انقراض قرار دارد. لذا به منظور حفظ رویشگاه‌های موجود و گسترش آن، تولید نهال سرخدار از طریق کشت جنین در شرایط درون شیشه‌ای مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روشها: بذور پس از جمع‌آوری از توده‌های طبیعی سرخدار در منطقه افراتخته، به دو دسته رسیده و نارس تقسیم و سپس به مدت نه ماه در لایه‌های ماسه و در حرارت پائین استراتیفه شدند. سپس بذور به مدت 48 ساعت در آب روان خیسانده و ضدعفونی شدند. هفت تیمار مختلف برای ضدعفونی بذر‌ها اعمال گردید. در این بررسی رویان بذور استریل شده از آندوسپرم جدا شده و در محیط کشت موراشیگ و اسکوگ (MS) که توسط اسید اسکوربیک (mg/l 100،50)، کازئین هیدرولیزات (mg/l 100،50)، عصاره مخمر (g/l 1، 5/0) و زغال فعال 2% غنی شده بود، کشت شد. به دلیل کندی رشد سرخدار، تامین مواد غذایی و محیط کشت، جنین‌های روئیده شده به طور مرتب هر دو هفته یکبار واکشت (Subculture) شدند. تجزیه و تحلیل داده‌ها توسط آزمون تجزیه واریانس یکطرفه و آزمون دانکن انجام شد.
یافته‌ها: نتایج بررسی نشان داد استفاده از آب اکسیژنه 10% به مدت 15 دقیقه و اتانول 70% به مدت یک دقیقه، مناسبترین تیمار برای سترون‌سازی بذور بوده است بطوریکه در این تیمار هیچ‌گونه عفونتی مشاهده نشد. سایر نتایج نشان داد که جنین‌ها در مدت حدود ده روز شروع به جوانه‌زنی کردند. بیشترین درصد جوانه‌زنی و رویش نهال‌های نرمال به تیمار اول تعلق داشت که شامل بذور رسیده بوده و محیط کشت (MS) توسط اسید اسکوربیک و کازئین هیدرولیزات 100 میلی‌گرم در لیتر، مخمر 1 گرم در لیتر و زغال فعال 2% غنی شده بود.
نتیجه‌گیری: با استفاده از جنین بذور رسیده در محیط کشت MS حاوی اسید اسکوربیک و کازئین هیدرولیزات 100 میلی‌گرم در لیتر، مخمر 1 گرم در لیتر و زغال فعال 2% به راحتی نهال‌های زیادی به دست آمده است. ضمن‌اینکه نگه‌داری بذور در رطوبت بالا و حرارت پائین (استراتیفه سرد)، نقش مهمی در تکامل جنین سرخدار و رویش آن دارد. لذا پیشنهاد می‌شود که در کلیه بررسی‌های مربوط به بذر این گونه، چه در شرایط درون شیشه‌ای و چه در شرایط طبیعی از این تکنیک استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Production of common yew (Taxus baccata L.) seedling by in vitro culture and embryo rescue

نویسندگان [English]

  • Seyed Ali Razavi 1
  • Seyed Mohamad Hosseini Nasr 2
  • Faramarz Rostami Cherati 3
  • Hassan Rezadoost 4
1 Faculty of science, Gonbad Kavous University
2 Faculty of science of Sari Agricultural Science and Natural Resources
3 Faculty of science of Gonbad Kavous University
4 Faculty of science of Medicinal Plant and Drugs Research Institute of Shahid Beheshti university
چکیده [English]

Production of common yew (Taxus baccata L.) seedling by in vitro culture and embryo rescue
Abstract
Background and objectives: Taxus baccata L. is one of the rare native coniferous species of Iran which it has distribution from Astara to Ali Abad. This species is very important wise protection of genetic resources, medicinal usages (cure of lung, bladder, breast, uterus cancers and HIV disease) and etc that at present, it is exposed to overthrow for long seed dormancy, slow growth, illegal utilization and other disturbance factors. Therefore production of yew seedling by embryo culture on in vitro condition was carried out in order to conservation of present sites and their extension.
Materials and methods: Seeds divided into two groups; Mature and immature and then they stratified in sand layers and low temperature for 9 months, after collection of natural site in Afra Takhteh region. Then, seeds were soaked in running water for 48 hours and they disinfected. In order to seed sterilization 7 treatments were considered. In this study the embryo of sterilized seeds split from endosperm and was cultured in Murashige and Skoog medium (MS) that it was enriched with ascorbic acid (50. 100 mg/l), casein hydrolysate (50, 100 mg/l), yeast extraction (0.5, 1 g/l) and activated charcoal (2%). The grown embryos were subcultured biweekly because of yew slow growth, providing of nutrients and medium. Data were analyzed with one way Anova and Duncan tests.
Results: The results were shown that the best seed sterilization was H2O2 10% for 15 min, and ethanol 70% for one minute that any infection was not observed. Other results were shown that the embryos started to regeneration about 10 days. The maximum of regeneration and normal seedling belonged to treatment 1 that it was consisted mature seed, ascorbic acid and casein hydrolysate (100 mg/l), yeast extraction (1 g/l) and activated charcoal (2%). Its mention that seed stratification was very useful in embryo regeneration.
Conclusion: mass production of seedling can be easily achieved by using mature seeds and MS medium containing 100 mg/l ascorbic acid and casein hydrolysate, plus 1 g/l yeast extraction and 2% activated charcoal. Meanwhile cold stratification is very effective on development and growth of yew embryo. Therefore is suggested that to use from this technique in all of researches about yew seed either in vitro conditions or in vivo conditions.
Key words: Taxus baccata L., Embryo, In vitro culture, Cold stratification

کلیدواژه‌ها [English]

  • Taxus baccata L
  • Embryo
  • in vitro culture
  • Cold stratification