کاربرد توزیع تصادفی قطعات نمونه در مطالعه فلور، شکل زیستی و کورولوژی (مطالعه موردی: جنگل هشتاد پهلو)

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه لرستان

چکیده

سابقه و هدف: جنگل‌های زاگرس به عنوان وسیع­ترین منطقه جنگلی ایران به لحاظ تنوع گیاهی دارای اهمیت وی‍ژه­ای می‌باشد. شناخت پوشش گیاهی زیربنای مطالعات اکولوژیکی، مدیریت و حفاظت گونه‌های گیاهی یک منطقه محسوب می‌شود. با توجه به اهداف مطالعه، نوع پوشش گیاهی، تنگناهای فنولوژیک و تاکسونومیک و امکانات مادی و اجرایی مطالعات تنوع پوشش گیاهی به روش‌های گوناگونی انجام می­گیرد، در این میان یکی از روش‌های متداول، روش پیمایش زمینی است. هدف از این پژوهش بررسی توانایی قطعات نمونه چند اندازه‌ای اصلاح شده ویتاکر با توزیع کاملاً تصادفی در تیپ‌های مختلف رویشی در شناسایی پوشش گیاهی جنگل است.   
مواد و روش ها: در این راستا منطقه هشتاد پهلو در استان لرستان به مساحت 8072 هکتار انتخاب شد. جهت بررسی و شناسایی پوشش گیاهی، ابتدا با جنگل گردشی چهار تیپ گیاهی بلوط خالص، بلوط به همراه کیکم، تیپ آمیخته­ای از دافنه، گون و راناس، و تیپ علفزارهای مناطق مرتفع مورد شناسایی قرار گرفت سپس به منظور شناسایی گونه های گیاهی تعداد 21 قطعه‌نمونه چند اندازه‌ای ویتاکر به مساحت 250 مترمربع به صورت کاملاً تصادفی در هر تیپ مستقر گردید. در هر قطعه نمونه گونه‌های گیاهی با استفاده از منابع معتبر مورد شناسایی قرار گرفتند هم‌چنین بررسی شکل زیستی گیاهان و کوروتیپ آن­ها به ترتیب بر اساس روش رانکایر و تقسیم­بندی نواحی رویشی زهری انجام شد. طبقات حفاظتی عناصر گیاهی موجود در منطقه نیز بر اساس طبقه‌بندی IUCN و Red data book of Iran مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج مطالعه نشان داد که در منطقه موردمطالعه تعداد 211 گونه گیاهی متعلق به 165 جنس و 45 خانواده وجود دارد. بزرگ‌ترین خانواده ازلحاظ تعداد گونه خانوادهCompositae  با تعداد 28 گونه، (27/13%) می‌باشد. بررسی انتشار جغرافیایی فلور منطقه نشان داد که بیش‌ترین پراکنش جغرافیایی متعلق به ناحیه ایرانو- تورانی با 80گونه (91/37%) و ناحیه ایرانو-تورانی و مدیترانه‌ای با 55 گونه (6/26%) می‌باشد. در بین گیاهان موجود در منطقه به ترتیب تروفیت‌ها با 88 گونه (9/43%)، ژئوفیت‌ها با 43 گونه (43/21%)، کامفیت‌ها با 25 گونه (2/13%)، همی کریپتوفیت ها با 18 گونه (57/9%) و فانروفیت ها با 15 گونه (1/8%) مهم‌ترین شکل‌های زیستی منطقه را تشکیل می‌دهند.
نتیجه گیری: مقایسه نتایج این مطالعه با نتایج مطالعه‌ای که به روش پیمایش زمینی در منطقه هشتاد پهلو انجام گرفته بود  نشان داد که روش توزیع تصادفی قطعات نمونه در تیپ‌های مختلف گیاهی ضمن مدیریت و صرفه جویی در زمان و هزینه از توان بالایی برای جمع‌آوری و شناسایی غالب گونه‌های منطقه برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Application of random sampling in Floristic, Chorologic, and Life form studies Case study: Hashtad- Pahlou forest catchment

نویسندگان [English]

  • Babak Pilehvar
  • Somayeh Kazami
  • Zahra Veiskarami
چکیده [English]

Background and objectives: Zagross forests as the most extensive part of forests of Iran, retain important plant diversity. Vegetation knowledge is the base for ecological studies, management, and plant species conservation. Many diverse methods in vegetation studies have been proposed, based on the aims of study, kinds of vegetation, phonologic and taxonomic constraints, and financial and administrative possibility, which surveying is the most common. This study aimed to investigate the ability of modified multiscale Whittaker plots with random distribution in different vegetation types, in determining floristic composition.
Materials and methods: In this study, floristic composition of Hashtad Pahloo forest catchment (8072 ha), contrary to common floristic studies, have been studied by sampling method using 21, 250 m2 Wittaker multiscale plots. Sampling plots were distributed randomly in four distinct vegetation types including pure oak type (Quercus brantii Lindl.), Mixed oak and Acer (Quercus brantii Lindl., Acer monspessulanum L.), Shrubs and cushion plants (Daphne mucronata Royle, Cotoneaster morulus Pojark), and Mountain grasslands (Ferulago angulata Boiss., Tanacetum polycephalum Sch. Bip) types. Collected plants species were identified using authentic references and their life forms were determined based on Raunkier classification. Also Chorological study were performed based on Zohari eco regional division. IUCN classification and red data book of Iran were used to define Conservative situation of plant species.
Results: Results show that there are 211 species belong to 166 genus and 46 families in this landscape. Compositeae with 28 species (13.27%) were the biggest family. Irano-Toranian with 80 species (37.91%) and Mediterranean with 55 species (26.6%) were the most common chorologic types in this area. The most important life forms were Therophytes 88 species (43.9%), Geophytes 43 species (21.43%), Chamaephytes 25 species (13.2%), Hemicryptophytes 18 species (9.57%) and Phanerophytes 15 species (8.1%).
Conclusion: Comparison of the results of this study with earlier floristic study recently performed in this landscape revealed that random distribution of sampling plots in different vegetation types is able to identify common plant species while it needs less time and cost.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Whittaker Multi-scale plots
  • Zagross Forests
  • floristic study