وضعیت کمی فضای سبز درختی مناطق شهری مشهد و بررسی امکان توسعه آن با روش WLC و GIS

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 عضو هیأت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

3 دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

به علت فقدان برنامه ریزی جامع در سطح کشور، کاربری فضای سبز با مشکلات متعددی همچون کمبود سرانه ،توزیع و مکان گزینی نامناسب و عدم پیشبینی چنین فضاهایی در سطح شهرها مواجه شدند. در این تحقیق در بخش اول، سطح فضای سبز درختی شامل پارکهای درختکاری شده، بوستانها و مجتمعهای درختی قابل استفاده برای عموم در مناطق مختلف شهر مشهد با استفاده از تصویر ماهواره ای شناسایی و براساس جمعیت، میزان سرانه مناطق محاسبه شد و مناطق 13 گانه از نظر این سرانه اولویت بندی شدند. نتایج بررسی اولیه نشان داد منطقه 3 دارای کمترین سرانه فضای سبز درختی است. در بخش دوم مکانیابی پارکهای جنگلی شهری با درنظر گرفتن معیارهای مکانیابی در جنبه های تفرجی، اکولوژیکی و ساختاری در منطقه 3 انجام گرفت. ابتدا لایه های اطلاعاتی معیارها در محیط GIS تهیه و سپس با استفاده از توابع مختلف فازی، استانداردسازی شدند. نقشه های استانداردسازی شده با روش ترکیب خطی وزنی(WLC) و با اعمال وزن هر معیار که از طریق تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بدست آمده اند، تلفیق شدند. نقشه های حاصل، شایستگی زمینهای منطقه 3 و اولویت بندی بهترین مکانها برای احداث پارک جنگلی شهری را نمایش می دهند. سپس ارزیابی مکانهای با بالاترین شایستگی با در نظر گرفتن معیارهای جنبه ساختاری انجام گردید. نتایج نشان داد کاربری های بایر و کشاورزی به دلیل سهولت تبدیل به پارک جنگلی شهری و مناطق نزدیکتر به هسته شهری، به دلیل همجواری با کاربری های مختلف مسکونی، آموزشی،گردشگری و تفریحی و همچنین قابلیت ایجاد مرز و حریم و بهبود کیفیت مناطق شهری و نزدیکی به منابع آلودگی هوا و آلودگی صوتی شایستگی بالایی برای ایجاد پارک جنگلی شهری دارند. از نتایج این پژوهش می توان در طرحهای آتی و برنامه ریزی های مربوط به احداث فضای سبز شهری با توجه به معیارها و پتانسیل منطقه استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Quantative status of Mashhad urban arboreal green space and investigation on its possibility developing using WLC method and GIS

نویسندگان [English]

  • Ali Fakour 1
  • Shaaban Shataee Jouibary 2
  • Alireza Mikaeili Tabrizi 2
  • Abutaleb Salehnasab 3
1
2
3 Natural resources college of Tehran university
چکیده [English]

Due to the lack of comprehensive planning at the national level, urban services uses among green space have encountered problems such as deficiency of green space per capita, inappropriate distribution and location and lack of prediction of this spaces in cities. In this study, for the first part: Using GIS capabilities, arboreal green spaces per capita, including parks and gardens planting trees and tree stands can be used for public, in different regions of Mashhad, evaluated using satellite images and regions were prioritized in terms of per capita. The results showed that region 3 has the lowest arboreal green space per capita. In the second part: Locating of urban forest park, with considering its criteria on aspects of recreational, ecological and structure were investigated. In the first layer data maps were produced, then standardized using various fuzzy functions. Then the standardized maps multiples own weights got from AHP, and were combined using WLC method. Result maps, showed suitability of Mashhad region 3 lands and the most appropriate sites for creating of urban forest parks. The results showed that barren lands and agricultural lands, respectively, have much suitability compared to other land use because of the ease of conversion to urban forest parks. Also areas that are closer to the city center, have a high suitability for creating an urban forest parks, because of the proximity of residential, education, tourism and recreation uses and also the ability to create boundaries and privacy, and improve the quality of urban areas and proximity to air and noise pollution sources. From the results of this study can be used future projects and plans related to the construction of urban green space according to the criteria and area potential.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arboreal Green Space
  • Mashhad Region 3
  • WLC
  • AHP
  • GIS