اثر عوامل فیزیوگرافی روی تنوع گونه‌های گیاهی جنگل‌های غرب بجنورد

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس

2 گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس،

3 استاد دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور

4 استادیار دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور

چکیده

این تحقیق به منظور تعیین اثر فاکتورهای فیزیوگرافی روی تنوع ‌گونه‌های گیاهی جنگل‌های غرب بجنورد انجام شد. در این ارتباط، مساحت 220 هکتار از این جنگل‌ها (موسوم به جنگل جوزک- درکش) واقع در ارتفاعات 1400 تا 2000 متر از سطح دریا با جهات مختلف جغرافیایی و شیب‌های بین 0 تا 80 درصد انتخاب شد. به شکل تصادفی- سیستماتیک تعداد 55 قطعه نمونه 400 متر‌مربعی برای بررسی گونه‌های درختی و درختچه‌ای، و در داخل هر قطعه نمونه، 9 قطعه نمونه کوچک 2 × 2 متری برای بررسی گونه‌های علفی مد‌نظر قرار گرفت. بیشترین تشابه گونه‌ای بین دو طبقه ارتفاعی 1600-1400 و 1800-1600 متر مشاهده شد. هیچ یک از شاخص‌های تنوع سیمپسون، غنای مارگالف و یکنواختی هیل با افزایش شیب تغییری نکردند. بیشترین و کمترین مقدار شاخص‌های تنوع سیمپسون و غنای مارگالف به ترتیب، به طبقه ارتفاعی 1600-1400 متر و 2000-1800 متر تعلق داشت. بیشترین تنوع گونه‌ای سیمپسون در دامنه شرقی و کمترین آن در دامنه‌ شمالی مشاهده شد که ممکن است به علت اختلاف دمای جهت‌های دامنه نام‌برده باشد که عامل تاثیرگذار بر تنوع و غنای گونه‌ای توده‌های جنگلی این منطقه است. حضور برخی عناصر رویشی در کنار عناصر هیرکانی، سیمایی از پوشش گیاهی را در منطقه ظاهر می‌سازد که می‌تواند قابل مطالعه عمیق‌تر توسط گیاه‌شناسان و متخصصان جغرافیای گیاهی باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Effect of Physiographical Factors on Plant Species Diversity in Forests of Western Bodjnourd (North of Iran)

نویسندگان [English]

  • javad jafari 1
  • Masoud Tabary kuchaksaraei 2
  • seyed mohsen hoseini 3
  • yahya kooch 4
1
2
3
4
چکیده [English]

This investigation has been conducted to determining plant species diversity in relationship to the physiographical factors in western Bodjnourd forests (North of Iran). To cope with the aim of study, 220 ha of these forests (called Joezak-Darkesh forest) at 1400-2000 m a.s.l. with different geographical aspects and slope steeps of 0-80 percent were identified. Number of 55 sample plots of 20 × 20 m as random-systematic distribution was selected to determination of the trees and shrubs. In addition, within each plot 9 micro-plots 2 × 2 m were confined to recognition of ground non-woody flora. The highest value of species similarity was obtained between two low height classes (< 1800 m). Indices of diversity, richness and evenness did not differ with changing slope. Maximum and minimum value of Simpson’s diversity index and Margalef’s species richness were found in the 1400-1600 and 1800-2000, respectively. The highest Simpson’s diversity was observed for the warmer aspects (eastern) and the lowest for the cooler aspects (northern). It may be deduced that the present temperature of the landform could be affecting factor on plant diversity and richness of forest stands of this region. In the site study, presence of some vegetation elements associated with Hyrcanian vegetation appears a vegetation figure that it can be investigated more completely by botanists and phytogeography researchers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Hyrcanian vegetation
  • Plant diversity index
  • Topography factors
  • Species similarity