ذینفعان و معیارهای شناسایی آنان در مدیریت منابع طبیعی (مطالعه موردی: جنگل‌های استان گلستان)

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 دانشیار و مدیر گروه جنگلداری

3 دانشیار گروه محیط زیست

چکیده

از عوامل مهم موفقیت در برنامه ریزی و تصمیم گیری مدیریت منابع طبیعی توسط سیاست گذاران و مدیران این عرصه‌ها به ویژه عرصه‌های جنگلی شمال کشور، شناسایی ذینفعان و معیارهای مربوط است. در دو دهه اخیر تحقیقات زیادی درجهت دست‌یابی به چنین هدفی صورت گرفته است، ولی ویژگی‌های مربوط به هر منطقه ضرورت تکرار بررسی‌ها و دست‌یابی به یک نتیجه احتمالاً مطلوب را ایجاب می‌کند. این بررسی با طراحی پرسش نامه در قالب طیف لیکرت و طرح گویه هایی با گزینه‌های ارجحیت پنج گانه در رسیدن به معیارهای موثر برای شناسایی ذینفعان و تعیین افراد یا گروه‌های ذینفع انجام شد. پاسخ دهندگان تعداد 250 نفر از افراد مختلف روستانشین، کشاورز، دامدار، گردشگر، کارشناس، اساتید، بهره بردار، مجریان طرح‌ها و غیره بودند. روایی پرسش نامه طبق نظر کارشناسان و پایایی آن نیز با آلفای کرونباخ 811/0 در حد قابل قبول بوده است. نتایج نشان می‌دهد سه معیار اصلی برای شناسایی ذینفعان تعیین کننده‌اند که شامل: سکونت، بهره برداری و نگرش و طرفداری افراد نسبت به حفاظت و حمایت از منابع هستند. این سه معیار نوزده زیرمعیار را در بر می‌گیرند. برای شناسایی ذینفعان نیز از بین ذینفعان نوزده گانه، هفت گروه مختلف مانند: بهره برداران، کارشناسان، کشاورزان، اساتید و صاحب نظران، دامداران، گردشگران و NGOs شناسایی شده‌اند. نتایج حاصل مکمل یافته‌های محققان دیگر است که بر ضرورت در نظر گرفتن ذینفعان و معیارهای مرتبط در مدیریت عرصه‌های جنگلی منطقه مورد بررسی تاکید دارد. یافته‌های این تحقیق در کاهش چالش‌های موجود مدیریت منابع طبیعی و به ویژه جنگل‌ها و افزایش تعامل و همکاری بخش‌های مختلف نقش مهمی خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Stakeholders and ‍‍Criteria for their Identification in Natural Resources Management (Case Study: Golestan Province Forests)

نویسندگان [English]

  • mohamadhadi moayeri 2
  • Abdolrassoul Salmanmahiny 3
1 student of PhD-Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2 Associate Professor of Department of Forestry
3 Associate Professor, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
چکیده [English]

The important factors for success of planning and decision making by natural resources policy-makers and managers in northern forests of Iran relate heavily to the identification of stakeholders and criteria involved in this process. In the past two decades much researches have been implemented to discover the important cited success factors. However, each area is unique which makes them requiring comprehensive surveys. The results of this study using questionnaire designed based on Lickert method showed acceptable validity and a Cronbach's alpha of 0.811 which is reliable. It found that three main criteria for identification of stakeholders are habitation, utilization and protection by the stakeholders and included 19 sub-criteria. For identification and determination of different stakeholders the Cronbach's alpha=0.803 was acceptable and stakeholders were found to be beneficiaries, experts, farmers, professors, ranchmen, NGOs and tourists. These stakeholders themselves included 19 sub-stakeholders. These results are consistent with those of other researchers. The results showed the necessity of attention to stakeholders and their criteria in natural forests management. Attending to this has important effects on decreasing challenges of natural resources management specially forests and increasing of cooperation and collaboration among different stakeholders.

کلیدواژه‌ها [English]

  • stakeholders
  • identification criteria
  • utilization
  • Lickert method
  • forest management