بررسی تنوع در خصوصیات مرفولوژیکی برگ و میوه بلوط بلندمازو (castaneifolia Quercus) در 5 رویشگاه طبیعی جنگل‌های مازندران

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

چکیده

بلوط بلندمازو یکی از درختان مهم و صنعتی جنگل‌های شمال ایران به‌حساب می‌آید که به‌دلیل بهره‌برداری‌های بی‌رویه به‌شدت مورد تخریب قرار گرفته است. در این پژوهش با انتخاب 5 رویشگاه طبیعی بلندمازو واقع در جنگل‌های مازندران به مطالعه تنوع فنوتیپی آن با استفاده از صفات ریخت‌ ظاهری برگ و میوه پرداخته شده است. نتایج آنالیز واریانس نشان داد که رویشگاه لایی‌پاسند (واقع در ارتفاع 1100 متری) در بیش‌تر صفات با 4 رویشگاه دیگر اختلاف معنی‌دار داشته است. نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نشان داد از میان 31 صفت برگ و میوه، صفات مساحت برگ، حداکثر پهنای برگ، تعداد دندانه سمت راست، تعداد جفت رگبرگ اصلی برگ، طول دم‌برگ، طول کل برگ، وزن خشک، وزن تر، قطر بزرگ میوه، شکل ویژه بذر، قطر براکته و ارتفاع براکته در تبیین 3 مؤلفه اول بیش‌ترین نقش را داشته و کم‌ترین میزان شکل‌پذیری را به خود اختصاص داده‌اند. بیش‌ترین میانگین صفات ریخت ظاهری در رویشگاه‌های واقع در میان‌بند دیده شده است و رویشگاه واقع در ارتفاعات پایین‌بند به‌دلیل نزدیکی به روستاها از تنوع کم‌تری برخوردارند. رویشگاه لایی‌پاسند تنوع متفاوتی را نسبت به رویشگاه‌های دیگر نشان داده است این احتمال وجود دارد که این رویشگاه یک اکوتیپ یا زیرگونه جدیدی از بلوط باشد که اثبات این فرضیه نیاز به مطالعات مولکولی دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study on the Diversity in Leaf and Fruit Morphological Characteristics of Quercus castaneifolia in Five Natural Habitats at Mazandaran Forests

چکیده [English]

Quercus castaneifolia is one of the most important industrial trees in northern forests of Iran. Its habitats have been damaged because of severe utilization. Leaf and fruits morphology was assessed in five Oak stands located in Mazandaran forests, north of Iran. The populations distribute from 100 to 1100 meter altitude above see level in two region named Neka and Nour, with 200 kilometer interval. The pattern of leaf and fruit morphological variation was evaluated for evidence of genetic variation in these five populations. Principal component analysis was applied to data set of leaf and fruit characters from five populations to describe between and within genetic variation of Oak population. The results showed that difference between five populations was significant in more leaf and in fruit traits. According to principal component analysis, among the 31 fruits and leaf traits, leaf area, maximum width of leaf laminate, number of teeth on the right, pair of main nervure, petiole length, leaf maximum total length, dry and wet weight of fruit, large diameter of fruit, special shaped seed, diameter and height of corn have had the most important role in defining and creating the main components of variance, and were found also the lowest plasticity. Results of morphological characters showed that the variation between individuals of population located in 400 to 600 meter altitude above see level was higher than the variation of individuals in lower altitude populations. Those of two mentioned population were located near the some villages.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Morphological traits
  • leaf
  • Fruit
  • Principal component analysis
  • Bolanmazoo