تأثیر فیزیوگرافی و برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بر پراکنش گونه بادامک در 4 منطقه از استان مرکزی

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

چکیده

بررسی نیاز رویشگاهی از جمله فیزیوگرافی و خصوصیات خاک گونه‌های مهم جنگلی برای اصلاح، احیاء و حفاظت پوشش گیاهی ضروری می‌باشد. یکی از گونه‌های مهم جنگلی استان مرکزی بادامکSpach.  Amygdalus scoparia می‌باشد که دارای استفاده خوراکی و صنعتی و ارزش زیست‌محیطی و حفاظتی است. در این پژوهش پس از جنگل گردشی و بررسی مقدماتی منطقه و با توجه به متغیرهایی مانند جهت جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا و شیب اقدام به پیاده نمودن 61 قطعه با اسنفاده از دستگاه GPS در 4 منطقه جلایر ساوه، نیمور محلات، جفتان تفرش و سرآبادان تفرش گردید. در هر یک از قطعات نمونه برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (پتاسیم قابل جذب، آهک، کربن آلی، ازت آلی، رس، سیلت، شن، هدایت الکتریکی، اسیدیته و فسفر قابل جذب) و اندازه‌گیری‌های کمی رویشی گونه (تعداد درخت در هکتار، قطر تاج، ارتفاع درخت، سطح مقطع تاج هر درخت، سطح مقطع تاج در هکتار و تجدید حیات) انجام و با نرم‌افزارهای SPSS و PC-ORD مورد تجزیه تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج به‌دست آمده از آزمون تجزیه واریانس یک‌طرفه نشان داد که بیش‌ترین ارتفاع از سطح دریا، شیب، آهک، هدایت الکتریکی و فسفر در منطقه نیمور محلات، بیش‌ترین مقدار درصد شن و سطح مقطع تاج در هکتار در مناطق جلایر ساوه و سرآبادان تفرش، بیش‌ترین تعداد درخت در هکتار در منطقه سرآبادان تفرش و کم‌ترین ارتفاع از سطح دریا و سیلت در منطقه جلایر ساوه وجود دارد. همچنین تحلیل مؤلفه‌های اصلی بیانگر آن است که همه مشخصه‌های رویشی در جهت مثبت محور اول پراکنده شده‌اند. منطقه جلایر ساوه بیش‌ترین همبستگی مثبت را با محور اول و نیمور محلات با محور دوم نشان می‌دهد. در ربع اول و در مناطق سرآبادان و جلایر ساوه درصد شن و ازت کل و در ربع دوم و در منطقه نیمور محلات ارتفاع از سطح دریا، شیب و فسفر و در ربع چهارم و در منطقه جفتان تفرش کربن آلی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر پراکنش بادامک می‌باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Physiographic factors and Some Physical and Chemical Soil Properties on Distribution Amygdalus scoparia Spach. in 4 Areas of Markazi Province

چکیده [English]

Investigation on site demands of forest species such as physiographical factors and soil characteristic are necessary for improvement, reclamation and conservation of plant cover. Amygdalus scoparia Spach. is one of the most important forest species in Markazi Province with edible use, industrial, environmental and protective values. In this research, firstly, all of the regions were surveyed and with regard to variables such as aspect, altitude and slope, sampling performed by 61 plots and GPS device in four areas of Jalayer Saveh, Nimvar Mahalat, Jaftan Tafresh and Sarabadn Tafresh. In each sample plot, some physical and chemical soil properties (K, Caco3, C, N, clay, silt, sand, EC, pH and P) and as well as quantitative measurement of species growth such as (tree density in hectare, crown diameter, height, basal area each tree, basal area in hectare and regeneration) were conducted and then the data were analyzed using SPSS and PC-ORD. The results of One Way ANOVA showed that of altitude, slope, Caco3, EC, P in Nimvar Mahalat, sand and basal area in hectare in Jalayer Saveh and Sarabadan Tafresh, tree density in hectare in Sarabadan Tafresh had the highest amount. The lowest altitude and silt is in Jalayer Saveh. The results Principal Component Analysis (PCA) showed that all of the quantitative measurements of species growth were distributed in the positive direction of the 1st axis. The highest positive correlation with the 1st axis is in Jalayer Saveh and 2nd axis in Nimvar Mahalat. Sand and N in the first quarter (Sarabadan Tafresh and Jalayer Saveh), altitude, slope and P in the second quarter (Nimvar Mahalat) and C in the fourth quarter (Jaftan Tafresh) are the most important affecting factors on distribution of Almond.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Markazi Province
  • Amygdalus scoparia Spach
  • distribution
  • Principal component analysis
  • soil characteristics