برآورد مقدار رسوب به‌دست آمده از جاده‌های جنگلی به کمک SEDMODL

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

چکیده

جاده‌های جنگلی امکان دسترسی، خروج چوب، حفاظت، جنگل‌کاری و تفرج را فراهم می‌کنند. احداث جاده‌های جنگلی باعث حذف درختان و پوشش گیاهی و آسیب به ساختمان خاک در مناطق جنگلی شده که این امر باعث افزایش میزان تولید رسوب در جاده‌های جنگلی می‌شود. افزایش میزان رسوب ورودی به رودخانه‌ها باعث ایجاد خسارات جبران‌ناپذیری به کیفیت آب و زندگی موجودات آبزی می‌شود. امروزه مدل‌های مختلفی برای پیش‌بینی میزان رسوب‌دهی وجود دارد که می‌توانند به کارشناسان برای پیش‌بینی میزان تولید رسوب در جاده‌های جنگلی کمک کنند. در این مطالعه از مدل پیش‌بینی تولید رسوب SEDMODL، برای تخمین میزان متوسط سالیانه تولید رسوب در جاده‌های جنگلی استفاده شد. به این منظور 2260 متر از جاده‌های پارسل‌های 26، 27 و 33 از سری 1 جنگل‌های دارابکلا انتخاب شد. سپس فاکتورهایی مانند طول جاده، عرض جاده، میزان تولید رسوب با توجه به وضعیت زمین‌شناسی، فاکتور مربوط به سطح جاده، فاکتور ترافیک، شیب طولی جاده، بارندگی و فاکتور انتقال رسوب با استفاده از نقشه‌های GIS (لایه‌های جاده، رودخانه، آبراهه، زمین‌شناسی، خاکشناسی و توپوگرافی)، اطلاعات موجود در کتابچه طرح جنگل‌داری منطقه و بازدید زمینی محاسبه شد. نتایج استفاده از مدل بالا در پیش‌بینی میزان تولید رسوب جاده‌های منطقه نشان داد که میزان تولید رسوب در جاده‌های منطقه 514/77 تن در سال می‌باشد، با توجه به فاکتور انتقال رسوب، میزان 175/13 تن در سال از آن به آبراهه‌ها و رودخانه‌ها وارد می‌شود. همچنین سایر نتایج نشان داد که فاکتورهای شیب، فاصله جاده از آبراهه، ارتفاع دیواره خاک‌برداری مؤثرترین فاکتورها برای تولید رسوب و انتقال آن به آبراهه می‌باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Estimation of Sediment Yield from Forest Roads Using SEDMODL

چکیده [English]

Forestroads are constructed to access forest interior, wood extraction, conservation, afforestation and recreation. In forest road construction project, the trees and vegetation cover are removed and the soil structures are damaged. So, this causes to increase sediment production in forest roads. Increasing of the yield of sediment to river can damage water quality and aquatic ecosystem. Nowadays, there are different models for prediction of sediment yield and this can be helpful for researchers to predict amount of sediment production in forest roads. In this research, SEDMODL was used to estimate mean of annual production of sediment in forest roads. A road with a length of 2260 meter which is located in compartments of 26, 27 and 32 of Darabkola forests was selected. Then, the road length, road width, production rate of sediment with considering geology condition, road surface factor, traffic factor, longitudinal slope, rainfall and sediment delivery factor were calculated using GIS maps, forest management plan handbook and field survey. Results showed that the production rate of sediment in roads was 77.514 ton per year and of this value, 13.175 ton per year is imported to stream canals and rivers. Besides, the slope, distance of road to stream canals and cut slope height were the most important factors in sediment production and delivery to stream canals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Forest roads
  • sediment
  • Prediction model
  • Geographic Information System
  • SEDMODL