تاثیر تنش‌های غرقابی و خشکی بر نرخ فتوسنتز خالص و درصد زنده¬مانی سه گونه مختلف صنوبر

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

چکیده

صنوبرها درختانی تند رشد و آب‌دوست هستند که در زمین‌های خیلی مرطوب یا خشک دچار ضعف و کاهش رشد می­گردند. امروزه زراعت چوب این جنس در مزارع و حاشیه رودخانه­ها و کانال‌های آبیاری نقش مؤثری در توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی دارد. هدف از این پژوهش مطالعه تأثیر تنش‌های خشکی و غرقابی بر سه گونه صنوبر شامل صنوبر اورآمریکانا 476، صنوبر دلتوییدس 51/63 و تبریزی 13/64 و مقایسه آنها با یکدیگر است. جهت انجام این پژوهش از موفق‌ترین کلن­های گونه­های فوق در استان گلستان به لحاظ تولید چوب، قلمه­گیری و در گلدان‌های پلاستیکی کشت گردیدند. سپس 30 نهال از هر گونه برای هر تیمار (غرقابی و خشکی) به آزمایشگاه منتقل و با یک شاهد (آبیاری 150 میلی­لیتر هر دو روز یک‌بار) به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی تحت تنش­های خشکی و غرقابی و سایر شرایط محیطی ثابت قرار داده شدند. میزان نرخ فتوسنتز خالص به‌وسیله دستگاه LCA-3 به‌طور روزانه تا از بین رفتن کامل نهال­ها در اثر تنش‌ها اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل واریانس و مقایسه چندگانه دانکن داده­ها نشان داد که تنش آبی باعث کاهش نرخ فتوسنتز خالص و درصد زنده­مانی نهال‌های صنوبر نسبت به شاهد می­شود. همچنین گونه اورآمریکانا از نظر نرخ فتوسنتز خالص و درصد زنده­مانی نسبت به دو گونه دیگر در تنش‌های خشکی و غرقابی موفق‌تر بوده و مقاومت به غرقابی آن بیشتر از خشکی است. در حالی‌که دو گونه دیگر به تنش خشکی مقاومت بیشتری را نسبت به غرقابی از خود نشان دادند.

عنوان مقاله [English]

Effect of Hydromorphy and Drought Stresses on Net Photosynthesis Rate and Viability for Three Poplar Species

چکیده [English]

Poplars are classified as fast-growing and slightly water tolerant species which will be weakened with decreased growth in extreme moisture or drought lands. The plantation of these species in agricultural lands and at the edge of rivers and water canals has currenthy an important role in both economical and social development of rural regions. The purpose of this study was to investigate and compare the effect of drought and hydromorphy stresses on three species of Poplars including Populus nigra 64.13, Populus deltoides 63.51 and Populus euramericana 476. For this purpose, the cuttings of the best clones of the mentioned species as wood production in Golestan province were planted in plastic pots. Then 30 seedlings of each species for each treatment were carried to the laboratory with the same conditions and were treated with water stress (drought and hydromorphy) and one control (150 milliliters irrigation every two days) as factorial experiment. Net photosynthesis rate (NPR) was measured daily by LCA-3 continuously till the seedlings were completely dead. The variance analysis and Duncan multiple comparison of data showed that water stress caused decreasing of NPR and viability percentage of the seedlings compared with control condition. Populus euramericana was more successful in hydromorphy and drought stresses in comparison with the other species, and also more resistance to hydromorphy than drought stress from the NPR and viability point of view. Whereas, Populus deltoides and Populus nigra had more resistance to drought stress than hydromorphy.