بررسی تاثیر برخی متغیرهای محیطی بر روی گونه کلیر در رویشگاه‌های استان هرمزگان

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

چکیده

در این بررسی 24 قطعه نمونه در 8 رویشگاه طبیعی کلیر در شرق استان هرمزگان که در آنها کلیر به‌صورت گروهی و حداقل بیش از 3 اصله در کنار یکدیگر قرار گرفته بودند انتخاب و خصوصیات کمی و کیفی تعداد 67 اصله درخت کلیر در آنها اندازه‌گیری شدند. در هر قطعه نمونه یک پروفیل خاک حفر و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آنها مطالعه شد. نتایج نشان داد که رویشگاه‌های طبیعی کلیر در استان هرمزگان دارای اقلیم گرم و خشک بیابانی هستند. در این رویشگاه‌ها برخلاف بارندگی سالانه کم (حدود 5/141 میلی‌متر) و حداکثر مطلق دمای بالا (8/44 درجه سانتی‌گراد)، به‌دلیل رطوبت نسبی بالای جو که در طول ماه‌های سال به‌ندرت به کمتر از 60 درصد می‌رسد، از شدت گرما و خشکی محیط کاسته می‌شود. گونه کلیر بیشتر به فرم رویشی درختچه‌ای یا درخت کوتاه دیده می‌شود. حالت درختچه‌ای کلیر بیشتر در جوانی مشاهده شده و با افزایش سن گیاه، ارتفاع کل گیاه و تنه آن افزایش می‌یابد. قطر تاج پوشش کلیر همواره بیشتر از ارتفاع آن بوده و تمایل گیاه در جهت گسترده‌تر شدن است. این موضوع به همراه تعداد زیاد ریشه جوش تولید شده توسط گیاه از نظر حفاظت و جلوگیری از فرسایش خاک اهمیت بسیاری دارد. از نظر خصوصیات خاک‌شناسی رویشگاه‌های کلیر دارای بافت لوم، لوم - سیلت یا لوم - شنی بودند و جزو خاک‌های شور، قلیایی، آهکی و فقیر از مواد آلی محسوب می‌شوند. به‌طورکلی در بین رویشگاه‌های مورد بررسی، رویشگاه جگین از نظر خصوصیات جنگل‌شناسی از سایر رویشگاه‌ها کاملاً متمایز است. این رویشگاه دارای بلندترین درختان، تقریباً قطورترین تنه و جست، بیشترین ارتفاع تنه، بیشترین قطر تاج پوشش و تقریباً کمترین تعداد ریشه جوش است. تمام این خصوصیات از یک طرف نشان‌دهنده شرایط رویشگاهی مناسب و از طرف دیگر بیانگر مسن بودن درختان این رویشگاه می‌باشد.

عنوان مقاله [English]

Impact of Some Environmental Factors on Caper (Capparis decidua (Forssk.) Edgew.) in Habitats of Hormozgan Province

چکیده [English]

This research is carried out in Caper habitats of Khalij-o-Omanian region in south of Iran.  Eight sites were chosen and 24 plots each containing at least three Caper trees were established. Some silvicultural characteristics of trees as well as physical and chemical properties of soil were studied within the plots. Totally 67 Caper trees were studied quantitatively. Generally, Caper habitats in Hormozgan province have  arid and warm climate, low annual precipitation (141.5 mm), high temperature (maximum 44.8oC) and high relative humidity (>60%). The results showed that Caper tree (Capparis decidua (Forssk.) Edgew.) had a short tree and shrub form with canopy diameter more than its height and numerous suckers in young stage, which changes to tree form (max. 9 meter height) with one trunk (max. 1.8 meter trunk height) and less suckers in old stage. Soil of Caper habitats were loam and silty loam, saline, calcareous and with very little organic matter. Electrical conductivity of the studied soil was 0.6- 22.5 mmohs/cm, pH=7.3-8.1, TNV=19.6-34% and organic carbon=0.2-0.5%. The quantitative datas shows 42-105 tree ha-1 with 12 to 50.6 suckers (coppices) per plot, 3.2-4.5 m height, 9-31.3 cm diameter, 0.03-0.3 m trunk height and 3.7-6.5 m canopy diameter. Caper trees flush (new branches with tiny leaves) with beginning of rainfall (autumn–winter) and leaves abscised later in old branches. Old branches were woody, green and able to photosynthesis (similar to leaves). Considering all soil and silvicultural characteristics, one can conclude that the Jagin site could be distinguished from other sites because of soil richness, highest trees, thickest trunks and coppice stools, widest canopy diameter and less number of root suckers.