اثر زمان هرس ریشه بر زنده مانی و رشد نهال های ریشه لخت (0+1) بلندمازو در دوره های مختلف آبیاری

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه گرگان

2 عضو هیات علمی

چکیده

سابقه و هدف: بلندمازو یکی از مهم ترین درختان جنگلی شمال ایران است که در عرصه های تخریب شده ی رویشگاه طبیعی در سطح وسیعی جنگل کاری می شود. باتوجه به ریشه دوانی عمیق نهالهای بلندمازو در بستر نهالستان، هرس ریشه نهالهای ریشه لخت این گونه امری اجتناب ناپذیر تلقی می‌شود. تحقیقات چندی در ارتباط با هرس ریشه بلندمازو توسط محققانی مانند قلیچ خانی و همکاران، 2005 و ثاقب‌طالبی و همکاران، 2009) انجام شده است، اما تاکنون نقش دوره های آبیاری روی عملکرد نهال آن که هرس ریشه شده باشد گزارش نشده است. تحقیق حاضر در پی بررسی همزمان اثر زمان هرس ریشه و دوره آبیاری بر رشد و زنده-مانی نهالهای ریشه‌لخت بلندمازو در نهالستان می باشد.
مواد و روشها: تحقیق حاضر در نهالستان قرق استان گلستان صورت پذیرفت، طوری که با استفاده از طرح کرت‌های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار تاثیر زمان هرس ریشه (شاهد، اوایل تابستان و اواخر تابستان) به وسیله تیغه افقی متصل به تراکتور و دوره آبیاری (2، 4 و 6 روز یکبار) به صورت جویچه ای بر راندمان تولید و ویژگی های رویشی نهال های ریشه لخت بلندمازو مورد بررسی قرار گرفت و در پایان فصل رویش زنده مانی و ویژگی های رویشی نهال‌ها ثبت و با استفاده از فنون آنالیز واریانس تک متغیره و مقایسه میانگین ها به روش دانکن در سطح احتمال خطای 5 درصد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، دوره آبیاری بر وزن خشک ریشه و شاخص کیفیت نهال تاثیر معنی‌داری داشت طوری‌که بیشترین مقدار وزن خشک ریشه و شاخص کیفیت نهال در دوره‌ آبیاری 6 روزه مشاهده شد. همچنین هرس افقی ریشه افزایش معنی‌داری در حجم ریشه، طول ریشه، قطر ریشه، سطح ریشه، وزن خشک ریشه و شاخص کیفیت نهال‌ها بوجود آوردند. علاوه براین نتایج نشان داد، هرس ریشه در اوایل تابستان تحت دوره آبیاری 6 روز یکبار و هرس ریشه در اواخر تابستان تحت دوره آبیاری 4 روز یکبار تیمارهای مناسب برای پرورش نهال بلندمازو در منطقه مورد مطالعه می‌باشند.
نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های تحقیق حاضر می‌توان اظهار داشت به‌منظور پرورش ریشه و ارتقاء کیفیت نهال‌های بلندمازو توجه به هرس افقی ریشه در نهال‌های ریشه لخت در نهالستان امری ضروری به‌شمار می‌رود. زیرا هرچه شبکه ریشه‌ای نهال متراکم، گسترده و بیشتر باشد، قابلیت جذب آب و قدرت جذب مواد غذایی توسط آن نیز افزایش می یابد و در نتیجه نهال کاشته شده در عرصه جنگل ‌کاری بهتر می‌تواند شرایط دشوار محیطی را تحمل نموده و مستقر گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Effect of root undercutting time on survival and growth characteristics of Chestnt-leaved Oak bare root 1+0 seedlings under different irrigation period.

نویسندگان [English]

  • Moazameh Mostafaloo 1
  • Alireza Aliarab 2
1
2 Scientific Staff
چکیده [English]

Abstract
Background and objectives: Chestnut-leaved oak is one of the most important northern Iran forest trees, that is planted in broad scales in degraded areas of its natural sites. According to deep rooting of Chestnut leaved oak seedlings in nursery bed, root undercutting is inevitable practice in bare root seedlings of this species. Studies showed that late root undercutting in nursery can negatively affect seedling survival and performance in planting site. So far, many efforts were done to determine suitable time of root undercutting in some species of Quercus genus, for example in Lebanon oak and Sessile oak. Because, root undercutting along with growing season can increase drought stress in seedlings and, as a result, can decrease nursery production efficiency, this study aimed to investigate the effect of root undercutting and irrigation period on bare root seedlings of Chestnut leaved oak simultaneously.
Materials and methods: Present study‌ were conducted in Golestan province Ghorogh nursery, so that using a randomized complete-block split-plot design with three replications, effects of root pruning time (pre-summer, late- summer and control) using horizontal blade attached to tractor, and furrow irrigation period (2, 4 and 6 days) on Chestnut-leaved oak bare root seedlings production efficiency and growth characteristics were investigated. At the end of growing season survival and growth characteristics of seedlings were recorded and analyzed using univariate ANOVA and Duncan multiple rage test of means techniques in 0.05% experimental error probability.
Results: The results showed that irrigation period was significantly affected seedlings root dry weight and quality index (QI), so that minimum and maximum amount of seedlings root dry weight were detected in 2 days and 6 days respectively. Also, use of horizontal root undercutting (in different irrigation periods), specially in early summer, significantly increase seedlings root growth trait (volume, length, diameter, area and dry weight) and QI. Furthermore, the result showed that root undercutting in early summer with irrigation period of 6 days is the most suitable treatment for growing Oak seedlings in the study area‌.
Conclusion: Based on this study finding, it can be stated that horizontal root undercutting and irrigation period are essential factors that should be considered in oak seedlings root growth and seedlings quality enhancement practices. Because, the more root system density, extending and frequency, the more nutrient and water absorption potential in seedlings, and such planted seedlings can better resist to harsh environmental condition and establish in forest planting site.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Quercus castaneifolia
  • irrigation period
  • root undercutting
  • seedling quality
  • survival"