اثر تنش‌های رشد بر ویژگی‌های آناتومی و فیزیکی راش ایران (Fagus orientalis L.)

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

چکیده

تنش‌های رشد طی تشکیل و بالغ شدن دوایر رویش، در درخت گسترش می‌یابند. نبود تقارن بین مقدار تنش‌های رشد در درختان ایستاده، سبب ایجاد چوبی غیرطبیعی به‌نام چوب واکنشی، می‌شود. مطالعه حاضر به‌منظور بررسی تأثیر تنش‌های رشد بر ویژگی‌های آناتومی و فیزیکی گونه راش
(Fagus orientalis L.)، انجام شده است. تنش‌ طولی رشد در ارتفاع برابر سینه در 8 نقطه هم‌فاصله از پیرامون تنه 19 درخت سرپای راش از پارسل‌های 117 و 220/223، جنگل آموزشی خیرود‌کنار‌، به‌وسیله‌ تغییر مکان‌سنج اندازه‌گیری شده و نقاط دارای بیش‌ترین تنش مشخص گردید. سپس به‌منظور بررسی‌های فیزیکی و آناتومیکی، این درختان قطع شدند. در هر درخت قطع شده، از نقاط دارای بیش‌ترین تنش رشد و سمت مقابل آن‌، نمونه‌هایی برای مطالعات فیزیکی و آناتومی، تهیه گردید. نتایج بررسی وضعیت آوندها و الیاف نشان دادند که در نقاط دارای تنش طولی زیاد، چوب واکنشی ایجاد شده است و در آن‌ها نسبت به ناحیه مقابل در مقطع عرضی تنه، تراکم آوندها و قطر کلی فیبرها و قطر حفره آوندها کم‌تر، اما طول فیبرها و ضخامت دیواره آن‌ها بیش‌تر است. بازده الیاف، واکشیدگی و هم‌کشیدگی نقاط پرتنش در مقایسه با نقاط مقابل، بیش‌تر می‌باشد. در مقدار درصد رطوبت و جرم ویژه پایه نقاط پرتنش در مقایسه با نقاط مقابل، تفاوت آماری معنی‌دار مشاهده نشد.

عنوان مقاله [English]

The Effect of Growth Stresses on the Anatomical and Physical Properties of Fagus orientalis L.

چکیده [English]

Growth stresses develop in trees' trunks during formation and maturation of their growth rings. The asymmetric of growth stress field causes formation of abnormal wood called "reaction wood". This study has been conducted to characterize the effect of growth stresses on anatomical and physical properties of Fagus orientalis. Longitudinal growth stress was measured at 8 equidistant points on circumference, at breast height of 19 standing Beech trees in parcels 117 and 223/220 at Kheyroudkenar Research Forest. Using displacement gauge, longitudinal Point with greatest stress history on each sample tree was marked, and then trees were cut down to collect test materials for anatomical and physical properties. On cross-section of each sample bolt segment of harvested trees, area with greatest stress and its opposite were identified to cut out specimens. Results of investigations have shown that in the area with greatest values of longitudinal stress, tension wood has formed. In this area comparing with opposite wood of cross-section, number of vessels, diameter of vessels' lumen and typical fiber diameter were lower, but length and wall thickness of fibers and average percent of fiber content, shrinkage and swelling rates were higher. There were no significance statistical difference between moisture content and basic specific gravity in wood of both areas.