تأثیر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بر ویژگی‌های رویشی کرت (Acacia arabica Wild var. nilotica)

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

چکیده

جهت حفظ تعادل پایدار زیست‌بوم‌های حساس مناطق خشک و نیمه‌خشک، ضرورت دارد پوشش‌ گیاهی این مناطق از طریق گونه‌های گیاهی مقاوم احیا گردد. برای این منظور باید گیاهان مستقر در عرصه شناسایی و عوامل مؤثر در استقرار و بقای آن‌ها مانند وضعیت اقلیم ‌و خاک، که به‌طور مؤثری در تعیین رویشگاه گیاهان نقش اساسی ایفا می‌کنند، بررسی شود. این پژوهش به‌‌منظور، دست‌یابی به‌میزان اثر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بر ویژگی‌های ریخت‌شناسی گونه کرت (Acacia arabica Wild var. nilotica)، در ایستگاه تحقیقاتی پخش‌ سیلاب تنگستان واقع در استان بوشهر انجام گرفت. ابتدا سه شبکه پخش ‌سیلاب معرف وضعیت منطقه، انتخاب و سپس جهت بررسی اثرات پخش ‌سیلاب در سطوح ارتفاعی، هر شبکه پخش ‌سیلاب به دو پهنه ارتفاعی بالادست و پایین‌دست تقسیم گردید. آماربرداری به روش خوشه‌ای انجام شد، هر خوشه شامل 4 پلات‌ 1600 مترمربعی (40×40 متر) پیاده و ویژگی‌های رویشی (قطر یقه، ارتفاع درخت و قطر تاج در دو جهت اصلی) برداشت شدند. در مرکز هر خوشه یک نیم‌رخ حفر و از دو عمق 20-0 و 45-20 سانتی‌متری نمونه‌برداری انجام شد و برخی خصوصیات خاک مشتمل بر: اسیدیته، هدایت الکتریکی، ازت، فسفر، پتاسیم، درصد شن، رس و لای تعیین گردید. تجزیه واریانس صفات به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و مقایسه میانگین تیمارها با استفاده از آزمون دانکن انجام گرفت. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد در سطوح ارتفاعی پخش‌سیلاب تفاوت معنی‌داری در سطح 1 درصد از نظر قطر یقه درختان کرت وجود دارد، که در این میان سطوح پایین‌دست از وضعیت رویشی بهتری برخوردارند. نتایج تجزیه همبستگی متعارف بیانگر رابطه معنی‌داری (009/0= سطح ‌معنی‌داری) ویژگی‌های رویشی گونه کرت و برخی خصوصیات خاک دارد و مشخص نمود که ریزتر شدن بافت خاک از مهم‌ترین عوامل مؤثر در توسعه تاج‌ پوشش درخت یاد شده است.
 

عنوان مقاله [English]

The Effect of Soil Physico-Chemical Properties on Gum arabica (Acacia arabica, Wild var. nilotica) Vegetative Characteristics (A Case Study at Kosar 3, Flood Water Spreading Station, in Tangestan, Bushehr Province)

چکیده [English]

Rehabilitation of arid and semi-arid regions by tolerant native plant cover is a primary concern to create a sustainable balanced ecosystem. Thus, the existing plant species of the region should be recognized together with a comprehensive survey and study of the environmental factors such as climate and soil conditions which affect the establishment of these plant species. This paper attempts to examine the effects of soil physico-chemical properties on some distinctive vegetative characteristics of Gum arabic (Acacia arabica Wild var. nilotica), in Tangestan flood water spreading experimental station at Bushehr province. A cluster sampling scheme was designed and applied. Each cluster consists 4 square sample plots, each 1600 square meter (40×40 meters). The vegetative characteristics (collar diameter, tree height, crown diameter at two major directions) were measured and recorded carefully. At the center of each cluster, soil samples were collected at 0-20 and 20-45 cm depths to evaluate major soil characteristics such as Soil acidity, electrical conductivity, nitrogen, phosphorus and potassium content and sand, clay and silt percent. For the analysis of variance, the factorial experimental in completely randomized design was used. The comparison of means was done using Duncan's new multiple range tests. The results suggest a significant difference at one percent statistical error level between the mean collar diameters of upland and downland subdivision basins, where, downland exhibits more favorable condition. The canonical correlation analysis suggests a significant correlation at one percent statistical error level between vegetative characteristics of Gum arabic and some distinctive soil properties, i.e., the finer soil texture results a better condition for crown canopy development.