بررسی و مقایسه فراوانی و الگوی پراکنش گونه‌های میوه‌ای در جنگل‌های مدیریت شده و مدیریت نشده (مطالعه موردی: جنگل‌های سری 7 نیرنگ- نوشهر)

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد تهران واحد علوم و تحقیقات

2 مؤسسة تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

یکی از اجزای اصلی اکوسیستم‌های جنگلی گونه‌های میوه‌ای هستند که به‌دلیل نقش‌های اکوسیستمی مهمی که دارند برنامه‌ریزی و مدیریت برای حفظ این گونه‌ها یکی از اهداف اصلی و تاکید شده سازمان‌های حفاظت جهانی است. بنابراین با توجه به اهمیت زیاد گونه‌های میوه‌ای از جنبه‌های مختلف اکولوژیک و اقتصادی، تحقیق حاضر با هدف بررسی و مقایسه گونه‌های میوه‌ای در جنگل‌های مدیریت شده و مدیریت نشده در جنگل‌های سری 7 نیرنگ نوشهر انجام شد. بدین منظور دو منطقه مدیریت شده و مدیریت نشده به‌ترتیب با مساحت 51 هکتار و 40 هکتار با شرایط فیزیوگرافی تقریباً مشابه انتخاب و سپس آماربرداری صددرصد از کلیه درختان میوه‌ای به‌همراه ثبت موقعیت مکانی این درختان در منطقه صورت گرفت. همچنین برخی مشخصه‌های مربوط به این گونه‌ها مانند نوع و فراوانی آنها برداشت شد. برای دست‌یابی به الگوی مکانی گونه‌ها از تابع K رایپلی استفاده شد و فرض تصادفی بودن الگوی پراکنش گونه‌ها با استفاده از آزمون مونت‌کارلو مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که گونه‌های ولیک، خرمندی، ازگیل، آلوچه و انجیر در منطقه مورد بررسی وجود دارند؛ به‌طوری که فراوانی گونه خرمندی و ولیک در هر دو منطقه زیاد بوده، اما فراوانی خرمندی در منطقه مدیریت نشده در مقایسه با
منطقه مدیریت شده بیشتر است. همچنین الگوی پراکنش مکانی گونه‌های میوه‌ای در هر دو منطقه خوشه‌ای است، اما ساختار خوشه‌ای بودن در دو منطقه متفاوت است. فراوانی کمتر گونه خرمندی در منطقه مدیریت شده در مقایسه با منطقه مدیریت نشده ناشی از برداشت این گونه توسط روستاییان حاشیه جنگل می‌باشد که با اعمال مدیریت در جنگل موردنظر الگوی خوشه‌ای در فواصل نزدیک (8 تا 15 متر) افزایش پیدا کرده است. همچنین ساختار دوم الگوی خوشه‌ای در فواصل بیشتری (30 تا 50 متر) شکل می‌گیرد که شدت کمتری دارد و به نظر می‌رسد که خوشه اول در محدوده حفره‌های زادآوری قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparison of fruit species frequency and spatial patterns in managed and unmanaged forests (Case study: Noshahr forests, Neyrang)

نویسندگان [English]

  • Afsaneh Khalili 1
  • Hadi Kia- Daliri 1
  • Reza Akhavan 2
  • Asadollah Mataji 1
1
2 Research Institute of Forests and Rangelands
چکیده [English]

Fruit trees are one of the important components of forest ecosystems. These trees have important ecosystem roles schematization and management. Fruit trees protection is one of the important aims in global protection structures. Regarding to fruit trees importance from ecological and economical point of view, the aim of this study is comparison of fruit species frequency and spatial patterns in managed and unmanaged forests. The study site is located in Neyrang- Noshahr forests of Iran. Two managed and unmanaged compartments with area of 51 ha and 40 ha respectively, with similar physiographical conditions were selected. Full inventory of fruit trees along with determination of spatial position were done. In addition, some quantitative parameters e.g. species and abundance were recorded. Ripley’s K- function was used to analyze the spatial pattern of fruit trees. The null hypothesis was a random distribution of fruit trees, which was tested by Monte Carlo simulation. Result showed that species of Cratagusaronia, Diospyrus lotus, Mespilus germanica, Prunus divaricata and Ficus carica exist in the both managed and unmanaged forests. However the frequency of Cratagus aronia and Diospyrus lotus species were more than other species in two compartments, while the frequency of Diospyrus lotus in unmanaged forest was more than managed one. Spatial patterns of fruit trees in two compartments was cluster; however, cluster structure in two forests was converse. It means that less frequency of Diospyrus lotus in managed forest in comparison to unmanaged forest is due to cutting this species by villagers in managed area which caused first clustered pattern in near distances (8 m to 15 m) and second clustered pattern in far distance (30 m to 50 m) with less intensity. It seems that first clustered pattern exists around regeneration gaps.

کلیدواژه‌ها [English]

  • fruit species
  • Spatial pattern
  • Abundance
  • managed and unmanaged forests