روش سنتی تبدیل چوب (الوارگیری) در جنگل؛ تولید، هزینه‌ها و افت آن (مطالعه موردی: بخش نمخانه)

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

چکیده

در ایران به‌دلیل نبودن حداقل زیرساخت‌های ضروری در جنگل‌های شمال، سیستم سنتی به منظور حمل چوب‌های تبدیل شده توسعه یافت. درختان قطور پس از قطع در پای کنده، سرشاخه زنی، بینه بری، به قطعات کوچک‌تر مانند الوار، تراورس، کاتین و غیره تبدیل و حمل می‌شوند. به منظور ارزیابی این سیستم، مرحله تبدیل (الوارگیری) در دو پارسل بخش نمخانه جنگل خیرود مطالعه شد. اهداف این پژوهش عبارت بودند از: مطالعه زمانی عملیات تبدیل سنتی (الوارگیری) گرده‌بینه، برآورد و محاسبه نرخ تولید و هزینه، ارائه‌‌ مدل رگرسیونی پیش‌بینی زمان تبدیل و تعیین افت چوب و کاهش ارزش آن. معادله رگرسیون چند متغیره زمان تبدیل سنتی به‌دست آمده در این پژوهش به‌صورت تابعی از متغیر قطر و طول گرده‌بینه می‌باشد. در این پژوهش میزان تولید ساعتی تبدیل سنتی گرده‌بینه بر اساس حجم چوب‌آلات به‌دست آمده با در نظر گرفتن زمان‌های تاخیر و بدون آن، به‌ترتیب برابر 69/0 و 93/0 مترمکعب در ساعت است. با افزایش قطر، تعداد چوب‌آلات تولید شده به صورت رابطه توانی[1]افزایش می‌یابد. هزینه واحد تولید بر‌اساس حجم گرده‌بینه تبدیل شده با احتساب زمان‌های تاخیر و بدون احتساب آن، به‌ترتیب برابر 245950 و 183140 ریال بر مترمکعب به‌دست آمد. با افزایش قطر هزینه واحد تولید چوب تبدیل شده به‌صورت یک تابع نمائی کم شونده می‌باشد. میانگین زمان یک سیکل کار تبدیل سنتی (الوارگیری) گرده‌بینه با در نظر گرفتن زمان‌های تاخیر و بدون آن، به‌ترتیب برابر با 30 دقیقه و 35 صدم ثانیه و 22 دقیقه و 6 صدم ثانیه است. به‌طور میانگین درصد افت چوب 24/34 درصد به‌ازای حجم گرده‌بینه تبدیلی است.


 

عنوان مقاله [English]

Traditional Wood Processing (Lumber) Method in Forest; Production, Costs and Value Loss (Case Study: Namkhaneh District)

چکیده [English]

Lack of forest management plan and forest road network caused that the traditional tree felling and processing was developed in Hyrcanian forest. In this system, trees are felled, limbed and topped motor-manually. Felled trees are processed with chainsaws into lumber and/or pulpwood. In order to evaluate this system, lumber processing was studied in two compartments of Namkhaneh district in Kheyroud forest. Objects of this study were time study of lumber processing, estimating productivity and costs, developing regression model, and obtaining wood waste and value loss. Factors affecting on regression model of lumber processing were dbh and log length. The hourly productions of lumber processing, based on production of lumber, with and without delay time were 0. 69 m3/h and 0.93 m3/h, respectively. Number of produced lumber in this method increased exponentially in relation to dbh. The unit cost of lumber processing with and without delay time were 245950 and 183140 Rials/m3, respectively. The unit cost of lumber processing decreased exponentially when dbh increased. Average cycle time of the lumber processing with and without delay was 30.35 and 22.06 minutes, respectively. Value losse associated with log degrade averaged 34.24 percent per processed log volume.