4بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران
چکیده
سابقه و هدف: هدف از اجرای اغلب تیمارهای جنگلداری افزایش میزان رشد قطری یا ارتفاعی درختان است. این تغییر در سرعت و یا الگوی رویش درختان بر روی ویژگی‌های چوب تأثیر خواهد گذاشت. از طرفی خواص چوب و بسیاری از مواد ساخته شده از چوب به خواص آناتومیکی به‌ویژه طول الیاف بستگی دارد. بنابراین در این مطالعه اثر سرعت رویش درختان صنوبر بر روی ویژگی‌های بیومتری الیاف مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش‌ها: جهت اجرای این تحقیق، درختان صنوبرPopulus nigra کاشته شده در حوالی کرج انتخاب شدند. در مجموع جهت اجرای این تحقیق 15 درخت 10 ساله قطع و از محل برابر سینه آنها دیسکی به ضخامت 20 سانتیمتر جدا شده و به آزمایشگاه انتقال یافت. درختان قطع شده از لحاظ میزان رویش به 3 دسته تقسیم شدند- رشد آهسته، رشد متوسط و رشد سریع- که در هر دسته 5 درخت قرار گرفت. سپس میزان دقیق رویش سالانه قطری و محیطی درختان و ابعاد الیاف در حلقه‌های مجزا اندازه‌گیری شد. نتایج بدست آمده با روش‌های مختلف آماری تحلیل و ارتباط بین صفت‌های مختلف و تغییرات آنها از مغز به پوست بررسی شد. به منظور خنثی نمودن اثر سن، روابط در حلقه‌هایی با سن کامبیومی یکسان انجام شد. یافته‌ها: در درختان جوان صنوبر ارتباط بین ابعاد الیاف و سرعت رویش در بسیاری از حلقه‌ها معنی‌دار نبود. هرچند در معدودی از حلقه‌ها ارتباط معنی‌دار و مثبتی بین سرعت رویش و طول الیاف وجود داشت. ضرایب همبستگی بین رشد محیطی و طول الیاف بالاتر از مقادیر بین رشد قطری و طول الیاف بود. علی‌رغم تأثیر غیر‌قابل توجه سرعت رویش بر روی ابعاد فیبر، میانگین ابعاد الیاف کل دیسک که بر اساس مساحت سالانه رویش وزنی شده بود در درختان قطورتر بیشتر بود. در درختان با رشد سریع، بیشتر مساحت دیسک در حلقه‌های سلانه دورتر از مغز که دارای ابعاد الیاف بزرگتری نسبت به حلقه‌های نزدیک به مغز هستند توزیع می‌شود. این موضوع سبب افزایش ابعاد الیاف کل دیسک با افزایش قطر درختان شد. نتیجه‌گیری: رشد محیطی نسبت به رشد قطری شاخص بهتری در بررسی رابطه بین ویژگی‌های بیومتریک الیاف و سرعت رویش می‌باشد. بر خلاف انتظار ارتباط بین طول سلول و سرعت رشد نه تنها منفی نشد بلکه در برخی حلقه‌ها این رابطه مثبت بود. افزایش میانگین وزنی شده طول الیاف کل دیسک بر اساس مساحت حلقه‌های سالانه نشان داد افزایش میزان رویش درختان جوان صنوبر تأثیر کاهشی بر روی ابعاد الیاف آنها نخواهد داشت. به نظر می‌رسد نتایح بدست آمده بر روی درختان جوان صنوبر قابل تعمیم برای همه عملیات‌های جنگلداری است که بر روی پهنای رویش تأثیر‌گذار هستند.
The relationships between fiber dimensions and growth rate in Populus nigra
چکیده [English]
Background and objectives: In most cases the goal of silvicultural practices is to increase diameter and height of the trees. In turn, any change in growth rate and growth pattern of trees may result in wood variation. On the other hand, the technical properties of wood and items made from the wood are strongly depended to the wood anatomical characteristics particularly fibers length. In this paper the effect of growth rate of poplar trees was studied on the fibers biometric attributes. Materials and methods: Young Poplar trees (Populus nigra spp. betulifolia) were selected from a trial cultivation near Karaj city, Iran. Fifteen 10-year old trees were cut and a disc with 20 mm thick was taken at breast height, then selected discs were transferred to the laboratory. The cut trees were classified into the 3 classes based on the growth rate- slow growing, moderate growing, and fast growing - with 5 trees in each class. Thereafter, diameter growth, circumference growth, and fiber biometric parameters were measured for each separated annual ring. The results were analyzed using different statistical methods and the correlation between different items and their variation evaluated from pith to bark. The relationships between different parameters were studied in the annual rings with same cambial age in order to eliminate possible effects of age. Results: In young poplar trees correlations were insignificant between fiber dimensions and growth rate in most of the rings. However, there were some positive and significant correlations between growth rate and fiber length. The correlation coefficient between circumference growth and fiber length were higher than those obtained between diameter growth and fiber length. Despite of insignificant effect of growth rate on fiber biometric attributes, whole-disk fiber dimensions which were weighted based on the growth area of each ring increased as measured by stem diameter. This is so because of fast-growing trees have more of their growth area concentrated in the rings further from the pith than do slower growing trees, and these rings have larger fibers compared with the rings closer to the pith. Conclusion: The circumference growth is a better parameter than diameter growth for the study of relationships between the growth rate and the fibers biometric attributes. Unexpectedly, the correlations between growth rate and fiber length not only was not negative but also was positive in some of the rings. Whole disc weighted fiber dimensions increased as tree diameter increased which shows that increase in growth rate of young poplar trees has no decreasing effect on fiber dimensions. It looks that results obtained here with young poplar trees is extensible for all the silvicultural practices that may affects growth rate. Keywords: Fiber dimensions, Diameter growth, Circumference growth, Cambial divisions, Poplar tree.
کلیدواژه ها [English]
Fiber dimensions, Diameter growth, Circumference growth, Cambial divisions, Poplar tree
ابتدای صفحه