TY - JOUR ID - 5410 TI - فراوانی خردزیستگاه‌ های درختی در توده‌ های انجیلی - ممرز طرح جنگل‌داری دکتر بهرام نیا (گرگان) JO - پژوهش‌های علوم و فناوری چوب و جنگل JA - JWFST LA - fa SN - 2322-2077 AU - حقیقت دوست, اکرم AU - واعظ موسوی, سید محمد AD - دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد جنگل‌شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران، AD - استادیار دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 27 IS - 4 SP - 113 EP - 129 KW - درختان زیستگاهی KW - تنوع KW - خردزیستگاه KW - انجیلی-ممرز KW - ارزش زیستگاهی DO - 10.22069/jwfst.2021.18045.1874 N2 - سابقه و هدف: در سالهای اخیر حفاظت از تنوعزیستی به یک هدف مهم در مدیریت جنگلها تبدیل شده است و باعث ایجاد رویکردهای مدیریتی محافظهکارانه مانند ایجاد مناطق حفاظت شده و یا ایجاد مناطقی که هیچ دخالت مدیریتی در آنها صورت نمی‌گیرد شده است. در دهه گذشته درختان دارای خردزیستگاه (درختان زیستگاهی) مورد توجه قرار گرفته‌اند. ﺧﺮدزﯾﺴﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫایی هستند ﮐﻪ ﺑﺮروی درﺧتان زﻧﺪه ﯾﺎ ﺧﺸﮏ ﺷﺪه اﯾﺠﺎد شده و ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﯽ مثل زخم و شکستگیهایی هستند ﮐﻪ در اﺛﺮ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎی زﯾﺴﺘﯽ ﺑﺮروی درﺧتان اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮند و مکان‌هایی را برای زندگی موجودات زنده جنگل فراهم می‌کنند. امروزه ضرورت حفظ درختان زیستگاهی در مدیریت و سیاست‌گذاری‌های جنگل مشخص شده است. این تحقیق با هدف بررسی تنوع و فراوانی خردزیستگاه‌های درختی در توده‌های انجیلی- ممرز طرح جنگل‌داری دکتر بهرام نیا گرگان انجام شد.مواد و روش‌ها: بدین منظور برای ارزیابی خردزیستگاه‌های درختان، چهار قطعه نمونه 2500 مترمربعی انتخاب و تمام درختان با قطر برابر سینه بالای 5/7 سانتی‌متر از نظر ویژگی‌های کمی (قطر و ارتفاع) مورد بررسی قرار گرفتند. سپس نوع و فراوانی خردزیستگاه‌ها با استفاده از راهنمای مصور شناسایی خردزیستگاه‌ها به‌طور جداگانه برروی هر درخت بررسی و ثبت شد. برای بررسی خردزیستگاه‌های واقع شده در قسمت‌های بالای تنه و تاج از دوربین دوچشمی استفاده شد. ارزش زیستگاهی و ارزش اقتصادی تک تک پایه‌ها محاسبه گردید. جهت بررسی ارتباط بین وقوع و فراوانی خردزیستگاه‌ها با خصوصیت کمی درختان از آزمون همبستگی استفاده شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که ساختار توده ناهمسال و فراوان‌ترین گونه در قطعات نمونه گونه انجیلی می‌باشد. درختان ممرز ضمن دارا بودن بالاترین میانگین قطری و ارتفاعی، بیشترین تنوع و فراوانی خردزیستگاه‌ها را نیز دارا بودند. پرتکرارترین خردزیستگاه مشاهده شده در درختان به ترتیب شامل گروهEP (اپی‌فیت‌ها)، گروه GR (حفره‌های پیرامون ریشه) و گروه CV (حفره‌ها) بوده است. نتایج آزمون همبستگی در مورد رابطه بین قطر درختان با تعداد خردزیستگاه‌ها نشان داد که بین قطر درختان با تعداد خردزیستگاه‌ها در گونه‌های انجیلی، ممرز، افرا و مجموع گونه‌ها ارتباط معنی‌دار و مستقیم وجود دارد یعنی با افزایش قطر بر تعداد خردزیستگاه‌ها افزوده می‌شود.نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر نشان داد که خردزیستگاه‌های مختلفی در توده‌های انجیلی-ممرز مورد مطالعه یافت می‌شوند. همچنین افزایش قطر یکی از مؤلفه‌های اثر گذار بر فراوانی خردزیستگاه‌ها است. بنابراین باقی گذاشتن تعدادی از درختان قطور در توده جنگلی به عنوان بستری برای ایجاد خردزیستگاه‌ها می‌تواند حائز اهمیت باشد. ضمن آنکه از عامل قطر می‌توان به عنوان شاخصی برای پیش‌بینی فراوانی خردزیستگاه‌ها روی درختان استفاده کرد. درمجموع شناخت عوامل موثر بر وقوع و فراوانی خردزیستگاه‌ها می‌تواند کمک موثری در حفظ تنوع‌زیستی اکوسیستم‌های جنگلی باشد. UR - https://jwfst.gau.ac.ir/article_5410.html L1 - https://jwfst.gau.ac.ir/article_5410_61f1d9993f015895fb1395eeb73f5426.pdf ER -