تاثیر سطح روزنه تاج پوشش بر نرخ فتوسنتز خالص و ویژگی‌های برگ نهال‌های راش در دو توده شاهد و مدیریت شده

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

چکیده

گونه «راش شرقی» از جمله گونه‌های با ارزش جنگل‌های شمال کشور است. آغاز و استقرار زادآوری این گونه درون روزنه¬های تاجی که در اثر مرگ درختان اشکوب بالا ایجاد می¬شوند صورت می¬گیرد که اندازه این روزنه¬ها در میزان زنده¬مانی و رشد نهال‌ها تأثیر معنی¬داری دارد. این پژوهش به‌منظور شناسایی سطوح مختلف روزنه در توده طبیعی و شاهد راش در جنگل شصت¬کلاته و تاثیر این سطوح بر روی عوامل محیطی موثر در نرخ فتوسنتز خالص و ویژگی‌های رویشی برگ نهال‌ها انجام گرفت. همچنین مراحل کار به‌منظور ارزیابی دخالت‌های انجام شده توسط انسان در یک قطعه مدیریت شده با روش تک‌گزینی به‌طور مشابه تکرار گردید. شناسایی سطوح مختلف روزنه بیانگر وجود 7 طبقه بستگی تاج پوشش و معادل آن 7 طبقه سطح روزنه بین 9 تا 53 مترمربع در توده‌ها بود. سپس در این روزنه‌ها ویژگی‌های رویشی برگ و نرخ فتوسنتز خالص نهال‌ها و عوامل محیطی موثر بر آن توسط دستگاه LCA-3 اندازه‌گیری و با استفاده از آنالیز واریانس و مقایسه چندگانه دانکن مقایسه شدند. همچنین با اندازه¬گیری متوسط بستگی تاج پوشش در قطعه¬های مورد مطالعه، میزان سطح روزنه¬ها در هکتار قطعه شاهد و مدیریت شده به‌ترتیب معادل 1388 و 1957 مترمربع در هکتار به‌دست آمد. به‌طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که متوسط سطح روزنه¬ها در هکتار به همراه میزان سطح روزنه موجود در بالای هر لکه زادآوری طبیعی توده¬های راش بر میزان فتوسنتز نهال‌ها تاثیر دارند. به¬طوری¬که نهال‌ها در توده¬های با متوسط سطح روزنه در هکتار کمتر و سطح روزنه بزرگ‌تر در بالای سرشان دارای نرخ فتوسنتز خالص در واحد سطح برگ و همچنین نرخ کل فتوسنتز خالص بیشتری هستند. همچنین نتایج بیانگر این مطلب است که در قطعه شاهد بین سطح برگ با سطح روزنه ارتباط معنی‌داری وجود نداشته ولی در قطعه مدیریت شده، بین این دو متغیر همبستگی منفی معنی¬داری وجود دارد.

عنوان مقاله [English]

Effect of Canopy Opening Area on Net Photosynthesis Rate and Leaf Characteristics of Beech Seedlings in Control and Managed Stands

چکیده [English]

Fagus orientalis is one of the most important species in the northern Iranian forests. Regeneration establishment is created by canopy opening resulted from the mortality of overstorey trees. The opening area has a significant effect on survival and growth of seedlings. The present research focused on determining optimum canopy opening area for natural Beech stands at Shastkola forest, also the effect of the opening areas on environmental factors, affecting on net photosynthesis rate and leaf characteristics. All stages of the research procedures have been replicated in both managed (by selection method) and natural (control) stands. The field categorization of canopy opening areas indicated that there were seven classes of canopy closure and also seven canopy opening areas ranging from 9 to 53 m2. Leaf growth characteristics and net photosynthesis rate were evaluated in each of the canopy opening areas by LCA3 and compared by variance analysis and Duncan test. Also the mean opening area per hectare was 1338 and 1957m2 per hectare for the control and managed sections, respectively. The results indicated that the mean opening area per hectare and opening area above each regeneration area of Beech stands were the major factors in controlling photosynthesis condition in such a way that seedlings establishment in the areas with smaller average opening area per hectare and larger opening area above the regeneration areas exhibit higher net photosynthesis rate per unit leaf area and also for the total net photosynthesis rate. The research also indicated that there was non-significant relationship between leaf area and opening areas in the control section but significant negative correlation in the managed section.